Verlicht en Verlost

tekst Inez van Goor

"Juf, was Jezus een tovenaar?" Verwachtingsvol kijken de kleuters in mijn klas me aan. Zojuist heb ik het verhaal verteld van de blinde man die door Jezus weer kon zien. En voel me heen-en-weer geslingerd bij het bedenken van een antwoord op deze vraag.

Er was een tijd dat ik net als hen geloofde dat Jezus een tovenaar was. Dat ik vol kinderlijke verwondering luisterde naar de verhalen over de man die zieken genas en zelfs doden weer tot leven kon wekken. Gevolgd door een lange periode waarin de Bijbelse vertellingen me allemaal nogal absurdistisch voorkwamen.

Nou ben ik van huis uit niet gelovig opgevoed, maar om toch iets van normen en waarden mee te krijgen zat ik wel op een christelijke basisschool. En gingen we op kerstnacht altijd naar de kerk. Om kerst wat meer diepgang te geven dan alleen het verorberen van het kerstdiner, een gevoel van saamhorigheid te ervaren en vol ontzag naar die reusachtig grote kerstboom te staren die voorin onze dorpskerk stond opgesteld.

Maar juist omdat het niet zo'n heet hangijzer was kon ik me toen ik uit huis ging makkelijk van dit alles afkeren. Ik studeerde op een niet-christelijke Pabo en ging op kerstnacht dikwijls naar een dansfeest. Werkte jaren op een openbare basisschool. Tot ik verhuisde en in mijn nieuwe woonplaats alleen op een christelijke basisschool aan de slag kon. En Boeddha's leer, waar ik me al een aantal jaren intensief in aan het verdiepen was, een nieuw licht op de Bijbelse verhalen wierp.

Steeds vaker drong de vraag zich aan me op: zou die tovenaar van vroeger niet net als Boeddha een 'spiritueel zoeker' zijn geweest? Waren ze niet, zoals zo velen van ons, op zoek naar hetzelfde? Teneinde mensen die worstelen met vragen over leven en dood te verlossen, te ... verlichten? Maar omdat ik weet hoe gevoelig dergelijke zaken kunnen liggen durfde ik dit idee niet zo goed uit te spreken of verder uit te werken.

Twee mensen die dit wel durfden zijn de schrijvers van het boek 'Verlicht en Verlost'. De katholieke Hein Stufkens en protestantse Annemiek Schrijver zijn beiden ook boeddhistisch onderlegd. Hun antwoord op de vraag of verlichting en verlossing samen gaan is als koren op mijn molen. Zo ziet Stufkens verlossing en verlichting als twee rails van dezelfde spoorlijn. En haalt Schrijver in haar conclusie de uitspraak van de Vietnamese Thich Nhat Hanh aan: "Zowel christenen als boeddhisten weten dat het 'nirwana' of het 'Koninkrijk Gods' in hun hart te vinden is". Het een hoeft het ander niet uit te sluiten.

Gulzig drink ik nu dan ook uit beide bekers en krijg ik via Boeddha voortdurend nieuwe inzichten over wat Jezus misschien bedoeld heeft. En raad anderen dat ook aan. Behalve de kleuters in mijn klas. Die laat ik voorlopig nog even geloven dat Jezus een soort tovenaar was. Ervan overtuigd dat zij wanneer zij daar aan toe zijn zelf wel naar uitleg op zoek gaan.