tekst Inez van Goor
www.praxisbulletin.nl, jaargang 29, nummer 1
Tijdens dit uitdagende, actieve project worden de kinderen stukje bij beetje omgetoverd tot echte superhelden! Niet alleen krijgen ze het uiterlijk van een superheld, ze leren ook heldendaden te verrichten en ontwikkelen superheldenkracht en moed. Tijdens de afsluiting van het project ontvangen ze een superheldendiploma/medaille en is er een nieuwe generatie superhelden geboren!
U verzamelt of maakt kleding om uzelf als superheld te kunnen verkleden, zoals een cape en een masker.
U vraagt in de kring wat de kinderen graag willen worden als ze groot zijn. Dan vertelt u dat u dan wel juf/meester bent geworden, maar dat u toen u klein was eigenlijk wat anders had willen worden. En dat u dat eigenlijk nog steeds wil. U laat de kinderen raden wat dit zou kunnen zijn. Dan vertelt u dat u eigenlijk een "superheld" zou willen zijn. Maar dat u niet weet hoe je eigenlijk een superheld wordt. U vraagt de kinderen of zij het weten, waarbij u ze eerst laat vertellen hoe een superheld eruit ziet (een superheld draagt meestal een cape en een masker). U zegt dat dit geen probleem is voor u, u heeft vast nog wel ergens zoiets liggen.
U haalt de verkleedkleren tevoorschijn en trekt ze aan. Dan vraagt u aan de kinderen of u zo een superheld bent of dat hier meer voor nodig is. Want wat doet een superheld eigenlijk: wat zijn "heldendaden" en wat niet? U zorgt ervoor dat duidelijk wordt dat een superheld weet wanneer een situatie veilig is, oplossingen bedenkt voor onveilige/lastige situaties en anderen redt/helpt. En dat een superheld moed en (spier-)kracht nodig heeft.
Tenslotte vraagt u wie ook graag een superheld wil worden en vertelt u dat jullie er de komende weken samen voor gaan zorgen dat u straks een klas vol superhelden heeft!
Om eruit te zien als een superheld maken de kinderen hun eigen superheldenoutfit. Behalve maskers en capes kunnen ook eigen geheime wapens bedacht en geknutseld worden.
Bij een masker kunt u denken aan zelfontworpen of voorgetekende maskers (als u googlet op "maskers knutselen" vindt u allerhande uit te printen voorbeelden).
Voor de capes gaat u naar een winkel waar ze stoffen verkopen. Vraag een afgedankte rol (deze krijg je vaak gratis of voor een spotprijs). De kinderen kunnen ook een oud laken meenemen van thuis. Voor een eenvoudige cape knipt u de stof op maat (dit kunnen de ouders thuis ook al doen, of met een groep hulpouders samen met de kinderen in de klas). De cape kan dan vooraan bij de nek aan de punten dichtgeknoopt worden. Als u (of de ouder) liever met een patroon werkt vind u op http://www.denachtuil.eu/cape.htm een goed voorbeeld.
Voor de geheime wapens kunt u bijvoorbeeld karton gebruiken dat u laat bedekken met aluminiumfolie of met verf laat beschilderen.
Een superheld helpt anderen. Vraag aan de kinderen hoe zij een held kunnen zijn voor anderen, en hoe je dat in de klas of buiten de klas kunt uitvoeren. Bijvoorbeeld de jas dichtdoen of de deksel van een drinkbeker opendraaien voor een ander, helpen aan/uitkleden voor de gym of iets pakken voor iemand. Maar ook samen spelen, iemand die gevallen is overeind helpen en een ander troosten, een knuffel geven, enz. Gedurende dit project let u extra goed op de "heldendaden" die door de kinderen worden verricht. U benoemt deze zoveel mogelijk in de kring en beloont de betreffende kinderen met een beloningssticker (zilveren of gouden sterstickers lenen zich hier goed voor) of stempel.
Het kan een extra stimulans zijn wanneer u voor ieder kind een "superheldendaden-beloningskaart" maakt. Degene met de meeste stickers/stempels op zijn kaart is dan "de superheld van de dag". Diegene mag aan het einde van de dag op zijn stoel staan. Op de wijs van het "dankjewel-lied" dat vaak na het uitdelen van een traktatie wordt gezongen zingt de groep:
Dankjewel (naam van het kind), dankjewel (naam van het kind),
Dat heb jij goed gedaan.
Dankjewel (naam van het kind), dankjewel (naam van het kind),
Jij bent een superheld!
Een superheld moet sterk en dapper zijn. Om dit te trainen wordt in het speel/gymlokaal een "superheldenparcours" uitgezet. U zorgt voor zoveel mogelijk uitdagende activiteiten, zoals onder een (camouflage-)net doorkruipen of kruipen door een donkere "tunnel" (bijvoorbeeld twee ladders boven elkaar tussen het wandrek en een kas bevestigen en over de bovenste ladder een donkere doek hangen). Andere ideeën zijn touwklimmen of slingeren en touwtrekken, onder kriskrastouwtjes doorkruipen (als je het touw aanraakt ben je "af") en spelen met autobanden. Laat de kleuters eerst zelf experimenteren met de autobanden. Ze zullen spontaan de banden doen rollen, erin gaan zitten, de banden versleuren, enz. Bedenk zelf ook een hele reeks activiteiten met autobanden: opstapelen rond een kleuter, erdoor kruipen, er doorheen lopen. U kan enkele banden met stevige touwen ook ophangen aan een klimrek en er zo een slingerparcours van maken. Gebruik zeker matrassen en kussens. De kinderen kunnen bijvoorbeeld van op een hoogte (bijvoorbeeld een kast) in de matras en de kussens duiken.
Als u de mogelijkheid hebt om bovenstaand parcours buiten uit te zetten is het lopen over een boomstam (over water heen of met touwen tussen twee bomen bevestigt) een extra mogelijkheid. De autobanden worden in plaats van aan het klimrek aan touwen in de bomen gehangen. Als er zand in de buurt is wordt een tunnel gemaakt door autobanden half in het zand in te graven.
Een ander idee (dat vanwege de bewerkelijkheid ook alleen bij de afsluiting gebruikt kan worden - zie kopje "afsluiting") is de "autobanden-roetsj". Met een stevig zeil op een heuvel en bruine zeep en water maak je in een mum van tijd een gladde roetsjbaan. Laat de kleuters meehelpen om het zeil helemaal glad te maken (water aanvoeren, met een borstel wrijven). Wanneer de roetsj klaar is: glijden maar! Het wordt pas echt leuk om er in een autoband vanaf te glijden. Wanneer u het zeil op een effen stuk gras legt kan u de kleuters, zittend op een autoband, ook voorttrekken van de ene kant naar de andere. Of span er een touw over, dan kunnen ze zichzelf verder trekken.
U vindt ook inspiratie in het bekende kinderboek 'We gaan op berenjacht' van Michael Rosen en Helen Oxenbury.
Spelletjes die in dit kader in het speellokaal of buiten gespeeld kunnen worden zijn "vos kom eens uit je hol", "zeg roodkapje waar ga je heen" (google beiden voor een duidelijke spelbeschrijving) of "boefje vangen" (een kind is superheld en vangt zoveel mogelijk boeven die door de superheld naar een zogenaamde gevangenis gebracht worden).
Veel superhelden kunnen ook vliegen. Het volgende spel zullen de kinderen dan ook zeker met enthousiasme ontvangen. U zet twee rijen kinderen met gekruiste armen tegenover elkaar. Ieder kind pakt de handen van zijn overbuurman/vrouw vast. De superheld wordt liggend in de rij op de gekruiste armen van voren naar achteren bewogen. Hiertoe bewegen de kinderen hun armen met zoveel mogelijk kracht van onderen naar boven, waardoor de superheld steeds omhoog gegooid wordt en stukjes lijkt te vliegen. Voor dit spel is het raadzaam om matten neer te leggen en aan iedere kant een volwassene mee te laten lopen om de kinderen en de superheld te ondersteunen. U zult zien dat het "omhoog gooien" van het kind steeds makkelijker gaat naarmate het verder in de rij komt.
De kinderen zullen graag een eigen superheldennaam verzinnen. Wanneer u ze de opdracht geeft om zichzelf als superheld te tekenen kunnen ze hun superheldennaam hierbij stempelen of schrijven. Het bakken van superheldenkoekjes zal ook een succes zijn (voor het recept zie lessuggestie)! Of maak uw eigen superheldenpuzzels door op "superhelden kleurplaten" te googlen, print de kleurplaten uit, laat ze inkleuren, plak ze op karton en knip ze in (puzzel-)stukken.
Leuke activiteiten buiten de deur die bij dit project passen zijn bijvoorbeeld een bezoekje aan de brandweer, politie, natuurbescherming of dierenbescherming, hier werken immers allemaal "helden"! Of laat de kinderen een "heitje voor een karweitje" doen in bijvoorbeeld een bejaardenhuis, om zo geld in te zamelen voor een goed doel (eventueel gerelateerd aan het hiervoor beschreven bezoekje).
Ter afsluiting van het superheldenthema wordt een dag(-deel) georganiseerd waarbij de activiteiten die de afgelopen weken in het speel/gymlokaal en/of buiten zijn geoefend nogmaals gedaan worden. Alleen staat nu bij ieder onderdeel iemand (bijvoorbeeld een hulpouder) die kijkt of de uitvoering goed genoeg is om officieel superheld te kunnen worden. Hiertoe wordt voor ieder kind een kaart gemaakt met daarop de verschillende onderdelen, die afgetekend worden als ze goed zijn uitgevoerd. Als alle onderdelen afgetekend zijn krijgen de kinderen een superhelddiploma en/of een superheldmedaille uitgereikt en omdat ze nu tot de beroemde superhelden behoren mogen ze allemaal in hun superheldenkleding op de foto. Beschilder hiertoe een achtergronddoek en bedek een tafeltje met blauw doek. Elke kind maakt vliegbewegingen liggend op zijn buik op de tafel. Maak nep vliegfoto's van alle superhelden om mee naar huis te nemen. (Tip: Zacht opgeblazen ballonnen in de verkleedkleren van de kids zorgen voor prachtige nepspierballen!).
Hierna barst het superheldenfeest los! Na alle inspanningen verdient een informeel feest de voorkeur, bijvoorbeeld nog een (half) uurtje dansen op muziek en limonade drinken. Mocht het feest buiten gehouden worden, dan kan er nog een waterballongevecht gehouden worden (superhelden gooien waterballonnen naar de schurken/ouders. Oudere kinderen uit de hogere groepen kan ook gevraagd worden voor "schurk" te spelen).
Heel veel superheldenplezier gewenst!