tekst Inez van Goor
www.praxisbulletin.nl, jaargang 28, nummer 10
Het thema "kamperen" is een leuk en uitdagend thema om met kleuters aan te werken ter voorbereiding op de zomervakantie. Dit artikel beschrijft een volledig uitgewerkt project rondom dit thema, compleet met ideeën voor een introductie, aanpassing van de hoeken, knutselactiviteiten, kringactiviteiten, boeken, schrijf- en rekenactiviteiten en een afsluiting. Met de onder "kringactiviteiten" beschreven natuurles en de les met betrekking tot de sociaal-emotionele ontwikkeling zorgt u voor extra diepgang bij dit thema.
U komt de klas binnen met een zonnebril en een pet/zonnehoed op en een rugzak of koffer. U gaat bij de kinderen in de kring zitten en vraagt of ze weten wat u gaat doen. U zorgt ervoor dat al vragend duidelijk wordt dat u niet naar een hotel of vakantiehuisje gaat maar naar een camping.
U activeert de voorkennis door bij de kinderen na te gaan wat de kinderen hier al over weten en maakt hier een woordveld van. Hierop komt in het midden het woord "camping" te staan met daar omheen woorden die hieraan gerelateerd zijn. De woorden worden geïllustreerd met een tekeningetje (door u of de kinderen gemaakt).
Daarna laat u foto's of een campingfolder zien van de camping waar u naar toe gaat. U kunt de kinderen voorafgaand aan of na de introductie ook vragen zelf campingfoto's mee te nemen die in de klas bekeken kunnen worden en waar bij verteld kan worden. Hiervan kan naast of in plaats van het woordveld een collage gemaakt worden die laat zien wat er te zien en te beleven is op een camping. U schrijft steekwoorden en/of tekstblokjes erbij. De collage en/of het woordveld hangt u op in de klas.
U kunt, bij voorkeur in overleg met de kinderen, de hoeken aanpassen aan het campingthema. Hieronder worden enkele mogelijkheden genoemd.
De huishoek kan aangekleed worden met een tent, klapstoeltjes, waslijn met knijpers, lege gaspit, tassen/koffers, warme/luchtige kleding, slaapzak/kussen. Voor u de tent opzet is het leuk om het filmpje van Koekeloere (www.tvblik.nl) te tonen, dat gaat over het opzetten van een tent.
De blokkenhoek kan gebruikt worden om een campingreceptie of een ijskraam van te maken. Wanneer voor de receptie gekozen wordt kunt u hier (meegenomen of door de kinderen zelfgemaakte) informatiefolders en ansichtkaarten neerleggen. Voor de ijskraam kunnen ijsjes geknutseld worden. Zie "knutselactiviteiten".
De winkelhoek leent zich prachtig voor een kampeerwinkel. U kunt het assortiment uitbreiden met (zelfgemaakte) souvenirtjes en/of ansichtkaarten.
Andere mogelijkheden in combinatie met of los van de hoeken zijn bijvoorbeeld een EHBO-post (denkt u in dit verband ook aan het speelgoed dokterskoffertje), een terrasje en/of een zwembad (opblaasbaar of zelfgemaakt door een blauw stuk zeil/plastic of papier op de grond te leggen of plakken).
Het spel in de hoeken wordt betekenisvoller door uitbeelding van en gesprekken over wat er in deze hoeken allemaal kan gebeuren (bijvoorbeeld in de receptiehoek komen gasten inchecken en krijgen ze een plaats toegewezen, kunnen ze informatie over de omgeving krijgen, betalen, enz.) en door het spel in de hoeken onderling te verbinden (de campinggasten in de huishoek gaan naar de receptiehoek/ijskraam, de campingwinkelhoek of het zwembad. Wanneer er een EHBO-post of terrasje is mogen kinderen hier ook als "personeel" werken.
De knutselactiviteiten kunnen verbonden worden met het spel in de hoeken. In dit geval kunt u de ijsjes voor de ijskraam door de kinderen zelf laten maken, bijvoorbeeld door een papier tot een puntvorm te rollen (=ijshoorntje) en ronde proppen gekleurd papier of pompoenen van wol (ijsbolletjes) te maken. Voor het maken van pompoenen van wol zie www.knutselpagina.nl, klik op "kijkdozen") of het vouwen van een tent (zie ook www.vouwwerkjes.nl). Van de gevouwen tentjes kan een groepswerk gemaakt worden. Hiervoor worden alle gevouwen tentjes op een groot vel papier geplakt. U kunt groen papier gebruiken of op wit papier gras onder de tentjes (laten) kleuren (bijvoorbeeld met wasco) om een kampeerterrein voor tenten na te bootsen.
Leuk en leerzaam is het met de (oudste) kinderen zelf maken van een kampeerkwartet, waarin bij ieder setje van 4 kaarten een vraag over kamperen centraal staat. Voorbeelden van geschikte vragen zijn: wat heb je nodig om op de camping te koken/afwassen/slapen, enz. Voor iedere vraag worden met de kinderen vier mogelijkheden bedacht (bv voor het slapen: slaapzak, kussen, pyjama, zaklamp) die in woord en beeld op de kaartjes gezet worden.
In het kader van zingeving kan in de kring behalve uitbeelding van en gesprekken over wat er in de aangepaste hoeken allemaal kan gebeuren ook gepraat worden over waarom mensen ervoor kiezen om met vakantie te gaan kamperen in plaats van in een hotel of vakantiehuisje te verblijven (minder luxe, meer vrijheid, de frisse buitenlucht, enz.).
Het geheugenspel: "ik ga op reis en ik neem mee...", kan makkelijk verandert worden in: "ik ga kamperen en ik neem mee...".
Een les in het kader van de sociaal-emotionele ontwikkeling kan over "bang in het donker" gaan. Hieraan kan ook een lesje over de zaklamp gekoppeld worden. Zie werkbladen.
U kunt ook een zaklamp in de tent (huishoek) leggen. Wanneer u een donkere deken over de tent legt kunnen de kinderen heerlijk met de zaklamp in de verduisterde tent spelen.
Voor het voorlezen van boeken waarin verschillende sociaal-emotionele thema's die met kamperen samenhangen aan bod komen kunt u de volgende boeken gebruiken:
Kamperen doe je in de vrije natuur. Een les over de natuur sluit daarom ook goed aan bij het kampeerthema. De insteek kan zijn: zorg en respect voor de natuur. U kunt bijvoorbeeld met de kinderen praten over het belang van en zuinig omgaan met water. U bedenkt met de kinderen hoe ze op de camping (maar natuurlijk ook als ze weer thuis zijn!) zuinig met water om kunnen gaan. Bijvoorbeeld: de kraan niet onnodig laten lopen bij douchen, (af-)wassen of tanden poetsen. Zie werkblad.
U kunt ook met de kinderen praten over buiten rondslingerend afval en waarom het belangrijk is om dit altijd op te ruimen in plaats van achteloos weg te gooien. Aansluitend hierop kunt u gewapend met een vuilniszak met de kinderen naar buiten te gaan om daar samen afval op te ruimen.
Een schrijfactiviteit die bij dit thema past en geïntegreerd kan worden in het spel in de hoeken is bijvoorbeeld het maken van vakantielijstjes: lijstjes waarop de kinderen "schrijven" en tekenen wat ze mee op vakantie nemen. Ook kunnen er boodschappenlijstjes gemaakt worden voor als je naar de campingwinkel gaat. Het schrijven van ansichtkaarten of brieven kan eveneens als geïntegreerde schrijfactiviteit dienen. Een voorbeeld van een geïntegreerde rekenactiviteit is het maken van prijskaartjes voor de producten in de campingwinkel en/of voor de zelfgemaakte souvenirs.
Een voorbeeld van een schrijfactiviteit die losstaat van het spel in de hoeken is het maken van een stempelboekje. Het stempelboekje is makkelijk te maken door op ieder vel papier een plaatje van iets wat met kamperen te maken heeft te plakken en daarnaast het woord voor te stempelen. De kinderen elen het woord hieronder na. (Tip: trek een lijn waar u zelf het woord op voorstempelt en daaronder een waar de kinderen het op na kunnen stempelen - anders dwalen de letters vaak door elkaar over het hele papier).
Het is ook leuk én uitdagend om met de kinderen samen een "kampeerverhaal" te maken. Eén kind verzint dan het begin van het verhaal. De leerkracht schrijft dit op en het kind maakt er een tekening bij. Een volgend kind verzint hier op een nieuw blad het vervolg op en tekent erbij, waarna het volgende kind, enz. tot het verhaal af is. De bladen en tekeningen (per kind op een afzonderlijk papier) worden tot een boek samengebonden waar nog een voorkant voor gemaakt/getekend wordt. U zult merken dat het maken van tekeningen zo extra uitdagend wordt voor de kinderen!
U kunt dit thema afsluiten door een bezoekje aan een echte camping. U of de campingbeheerder kunt de kinderen een rondleiding geven langs de receptie, de campingwinkel, de douches/washokken, de staplaatsen, enz. waar u het in de klas geleerde nog eens aan de orde kan laten komen. Het is natuurlijk extra leuk als een kind, ouder of leerkracht iemand kent die een vaste plaats op de camping heeft, zodat u hier (in groepjes om de beurt) een kijkje kunt nemen.
Een andere manier om het thema af te sluiten is door een picknick op het gras te organiseren. U kunt dan desgewenst ook iets eenvoudigs (bijvoorbeeld een soepje) op campinggas koken. De kinderen vinden dit geweldig om mee te maken!
Ik wens u en de kinderen heel veel kampeerplezier!